Bir sonraki NATO genel sekreteri kim olacak?

Bu haberin orijinal dili İngilizce idi.

NATO ülkelerinin dışişleri bakanları, transatlantik ittifaka kimin liderlik edeceğini oylamak üzere Perşembe ve Cuma (30-31 Mayıs) günleri Çek Cumhuriyeti’nin başkenti Prag’da toplanacak.

Görev süresi 2014’ten bu yana dört kez uzatılan Norveçli Jens Stoltenberg’in 1 Ekim’de genel sekreterlik görevinden ayrılması bekleniyor.

NATO üyeleri neredeyse bir isim üzerinde anlaşmaya vardı ancak hâlâ bazı engellerin aşılması gerekiyor.

Karar, giderek “saldırgan” bir Rusya ve Trump’ın ikinci başkanlığı tehdidiyle karşı karşıya olan askeri ittifak için önemli bir anda geldi.

NATO Genel Sekreterini nasıl seçiyor?

Askeri pakt üyelerinin oybirliğiyle seçilen genel sekreter, NATO’nun en üst düzey lideridir.

Uygulamada bu göreve seçim gayri resmi diplomatik kanallar aracılığıyla yapılıyor. Ancak 32 üyenin tamamına uygun aday bulmak kolay değil.

Uzun süredir devam eden ve artık az çok resmileşmiş bir geleneğe göre, bu pozisyon üst düzey bir Avrupalı ​​siyasi figür tarafından yürütülüyor ve görev süresinin olağan süresi dört yıl.

Adaylar kimler?

Hollanda’nın 2010’dan bu yana başbakanı olan Mark Rutte, diğer adayların açık ara önünde yer alıyor.

Rutte’nin adaylığı şu ana kadar savunma ittifakının 32 üyesinden 29’unun desteğini aldı; aralarında en etkili ittifak olan ABD de bulunuyor.

Hollanda’daki dört koalisyon ortağı arasında aylarca süren seçim sonrası görüşmelerin ardından Dirk Schoof’un bir sonraki başbakan olarak seçilmesi bekleniyor. Bu, Rutte’nin yakında istifa edebileceği anlamına geliyor.

Liberal VVD partisinin lideri olarak Rutte, Hollanda siyasetinin son derece karmaşık dünyasında zorlu koalisyonları başarıyla yönetti. Bu koalisyonlara Geert Wilder’ın aşırı sağcı PVV ve VVD ittifakı da dahil oldu ve bu da tartışmalara yol açtı.

Rutte, NATO genel sekreterliği yarışında birinci sırada yer alıyor. Rutte’yi Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis takip ediyor.

Ancak Iohannis’in destekçisi Rutte’den çok daha az.

Estonya Başbakanı Kaja Kallas ve eski İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace gibi diğer potansiyel adaylar artık kendilerini yarışın dışında görüyor ve her ikisi de artık Rutte’yi destekliyor.

Rusya faktörü

Rutte’nin NATO lideri olarak atanması, önceki üç NATO liderinin Kuzey Avrupa’dan (Norveç, Danimarka, Hollanda) olduğu eğilimini sürdürecek.

Bu, Avrupa’nın başka yerlerinde protestolara yol açsa da Rutte’nin Kuzey Avrupa kökleri onun lehine çalışabilir.

Rusya karşıtı bir NATO liderinin seçilmesinin gerginlikleri daha da artırabileceğine dair korkular var.

Rutte Ukrayna yanlısı. On yıl önce Avrupa Birliği’nin (AB) doğudaki müttefiki ile bir ortaklık anlaşması imzalamasını destekledi. Ancak Hollandalı seçmenlerin yüzde 61’i anlaşmanın onaylanmasını reddetti.

Bu nedenle ne çok güvercin ne de şahin olan Rutte, NATO mutabakatı doğrultusunda aday olarak nitelendiriliyor. Rusya’yı kışkırtma riskinin oldukça düşük olduğu değerlendiriliyor.

Hangi engellerin aşılması gerekiyor?

Her ne kadar Rutte favori gibi görünse de, Iohannis de dahil olmak üzere ikna edilmesi gereken üç önemli üye ülke var.

Bunlardan biri, aşırı sağcı lider Viktor Orban’ın AB’nin Ukrayna’ya yaptığı yardımları ve Rusya’ya yönelik yaptırımları defalarca veto ettiği ve Batı’nın savaşı körüklediğini düşündüğü Macaristan.

Sadece birkaç gün önce Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto Rutte’yi desteklemeyeceğini doğruladı.

Slovakya Başbakanı Robert Fico’nun Rutte’yi nasıl ve ne zaman destekleyeceği de belirsiz.

Mayıs ortasında saldırıya uğrayan Fico neredeyse ölüyordu ve şu anda hastaneye kaldırılıyor.

Ne olacak şimdi?

Prag toplantısı siyasi çıkmaza çözüm getirmeyebilir. Umutlar her şeyden önce, Haziran ortasındaki savunma bakanları toplantısının ardından Temmuz ayında Washington’da yapılacak NATO zirvesinde yoğunlaşmış durumda.

Kararın 9 Haziran Avrupa seçimleri sonrasına ertelenmesi, bunun Brüksel’deki diğer kurumların liderliğine ilişkin daha geniş bir yelpazedeki üst düzey AB kararlarına dahil edilmesi olasılığını da artırıyor.

Her ne kadar Iohannis’in ismi Avrupa Komisyonu başkanlığı için anılsa da bu pozisyonun Ursula von der Leyen’de kalması daha olası görünüyor.

Benzer şekilde Kallas, Avrupa komiseri veya bloğun diplomatik departmanı başkanı olarak Estonya’nın tercihi olabilir.

Dolayısıyla 17 ve 27 Haziran’da yapılacak AB zirvelerinde varılacak yan anlaşmalar NATO’daki çıkmazın aşılmasına yardımcı olabilir.

Tüm gözler Kasım ayındaki ABD seçimlerinde ve seçim sonuçlarının transatlantik ittifakı zayıflatabileceğinden korkuluyor.